Burgjet dhe Kultura Penale

Nga Lorena STROKA
Sistemet e burgjeve përbëjnë një realitet kompleks dhe shumëdimensional, që pasqyron jo vetëm divergjencat në qasjet e drejtësisë penale dhe të politikave të sigurisë, por edhe sfidat strukturore me të cilat përballen shoqëritë bashkëkohore. Burgjet, si institucione thelbësore të kontrollit social dhe rehabilitimit penal, janë konceptuar për të realizuar privimin e ligjshëm të lirisë, duke synuar njëkohësisht ndëshkimin, riparimin shoqëror dhe riintegrimin e individëve. Megjithatë, organizimi dhe funksionimi i tyre mbeten të ndikuar thellësisht nga faktorë historikë, socio-kulturorë dhe ekonomikë, duke krijuar shpeshherë sisteme që nuk arrijnë të plotësojnë funksionet e tyre rehabilituese. Fenomene si mbipopullimi kronik, kushtet degradante të jetesës dhe shkeljet sistematike të të drejtave të njeriut dëshmojnë për nevojën emergjente të reformimit të thellë të institucioneve penitenciare në mbarë botën.
Në nivel global, vlerësohet se ekzistojnë më shumë se 10,000 burgje, me një shpërndarje të gjerë që pasqyron jo vetëm dimensionet e popullsisë së të burgosurve, por edhe llojet e sistemeve që operojnë në çdo vend. Shtetet e Bashkuara të Amerikës kryesojnë për numrin e burgjeve, me rreth 1,800 institucione të tilla dhe një popullsi të burgosurish që arrin në mbi 2.1 milionë vetë, një fenomen që ka lindur kritika dhe shqetësime lidhur me mbipopullimin dhe trajtimin e të burgosurve. Ndërkohë, vendet si Kina dhe Rusia regjistrojnë gjithashtu një numër të konsiderueshëm burgjesh, por gjithashtu përballen me probleme të ngjashme sa i përket kushteve të mbajtjes dhe trajtimit të të burgosurve.
Kjo situatë është veçanërisht e theksuar në shtete ku sistemi i burgjeve është privatizuar, siç është rasti i Shteteve të Bashkuara, ku 8% e të burgosurve janë të vendosur në burgje private. Përdorimi i burgjeve private është një fenomen që është shumë më i kufizuar në Evropë dhe Azi, ku ka pasiguri dhe shqetësime të shumta në lidhje me ndjekjen e normave të drejtësisë dhe të drejtat e njeriut. Për më tepër, një numër shtetesh, si Norvegjia dhe Japonia, dallohen për sistemet e tyre penitenciare, të cilat karakterizohen nga numër i ulët të burgosurish dhe kushte të mira jetese, duke dëshmuar kështu se praktikat efektive të rehabilitimit dhe trajtimit të të burgosurve mund të realizohen edhe në sisteme me masa më të kufizuara.
Në këtë kuadër, mbipopullimi i burgjeve mbetet një shqetësim global, me pasoja të rënda për shëndetin dhe mirëqenien e të burgosurve. Kushtet e papërshtatshme, shkeljet e të drejtave të njeriut dhe abuzimet janë probleme të përhapura në shumë vende, duke theksuar nevojën për reforma dhe rishikimin e politikave të drejtësisë penale dhe menaxhimit të institucioneve të burgjeve. Në përgjithësi, numri i të burgosurve në mbarë botën vlerësohet të jetë mbi 11 milionë, një realitet që ndikon në shoqëritë dhe politikat e sigurisë në mbarë botën./Lorena STROKA
© AlbStroka.com